Weinig voedingsthema's zijn zo controversieel als dat van soja. Soja-critici wijzen op het gebruik van GMO bij het telen van soja en beargumenteren dat daardoor de soja-consumptie voor de gezondheid van de mens een gevaar is.
GMO betekent genetische gemodificeerde organismen. Het beschrijft een dier, een plant of een bacterie dat genetisch is veranderd.(1) Tegenwoordig kunnen gewassen zo genetisch aangepast worden dat ze snel groeien en zo goed mogelijk tegen een stootje kunnen. Wat de consequenties zijn van gebruik van GMO in de landbouw, valt buiten het kader van deze blogpost. Feit is dat GMO niet alleen wordt gebruikt bij de teelt van soja. Genetisch veranderde gewassen bestaan er inmiddels een hoop: maïs, rijst, raapzaad, erwten, suikerbiet, papaya, pompoen, aardappel, etc.(2) Het thema GMO betreft dus niet alleen soja, ook al wordt het meeste GMO toegepast op de sojaboon.(3)
GMO betekent genetische gemodificeerde organismen. Het beschrijft een dier, een plant of een bacterie dat genetisch is veranderd.
Wanneer je binnen de EU er zeker van wilt zijn om niet in contact te komen met GMO-gewassen, dan heb je twee mogelijkheden: je bent veganist of je eet alleen biologische dierlijke producten.
Veganisten hebben hierbij in vergelijking tot omnivoren een voordeel: ze komen niet zonder dat ze het weten in contact met GMO voedingsmiddelen. Volgens de EU-richtlijnen moet namelijk ieder GMO-product dat in de supermarkt belandt, gekenmerkt zijn met het opschrift van GMO.(4)
Zo kun je dus als consument bewust kiezen voor wel of geen product met GMO.
Maar als je omnivoor bent en je conventionele dierlijke producten koopt, dan kun je er niet automatisch vanuit gaan dat het dier geen GMO-voer heeft gekregen. Want of het dier nu wel of geen GMO-voer heeft gekregen, hoeft niet op de verpakking vermeld te worden.(5)
Het aandeel van GMO in het veevoer in Europa is niet bekend, omdat bij import geen onderscheid wordt gemaakt tussen wel of geen GMO.(6)
Wel is bekend dat 80% van het soja-verbruik in de EU wordt toegeschreven aan verbruik in de veelteelt.(7) De soja die gebruikt wordt voor de veeteelt wordt geïmporteerd vanuit landen zoals USA, Brazilië of Argentinië.(8) Van deze landen is bekend dat zijn 90-100% GMO-soja produceren.(9)
Wanneer je binnen de EU er zeker van wilt zijn om niet in contact te komen met GMO-gewassen, dan heb je twee mogelijkheden: je bent veganist of je eet alleen biologische dierlijke producten.
Niet alleen het soja in het diervoer, maar ook de maïs en het raapzaad kunnen GMO zijn.(10)
Daarnaast bevat veevoer toevoegingen zoals vitamines, aminozuren of enzymen die vaak met behulp van GMO zijn geproduceerd. (11) Het grootste gedeelte van de veestapel in Europa krijgt daarom veevoer dat met GMO in aanraking is gekomen.(12) De enige manier om als omnivoor GMO-vrij te eten, is dat je alleen biologische dierlijke producten koopt. De Europese bio-richtlijnen verbieden namelijk het gebruik van GMO.(13) Bei de hele discussie rondom soja is het belangrijk om te weten dat de meeste kritische berichten rondom soja uit Amerika komen en de situatie met betrekking tot soja in Amerika niet op dit moment te vergelijken is met de situatie in de EU.
(1) Engel, K.H., Takeoka, G.R. and Teranishi, R., 1995. Genetically Modified Foods. American Chemical Society.
(2) Bawa, A.S. and Anilakumar, K.R., 2013. Genetically modified foods: safety, risks and public concerns—a review. Journal of food science and technology, 50(6), pp.1035-1046.
(3) Bawa, A.S. and Anilakumar, K.R., 2013. Genetically modified foods: safety, risks and public concerns—a review. Journal of food science and technology, 50(6), pp.1035-1046.
(4) Bundesministerium für Enährung und Landwirtschaft. Gentechnnik und Lebensmittel: Die wichtigsten Fakten Fragen und Antworten zum Einsatz von Gentechnik bei Lebensmitteln. Geraadpleegd op 19 november 2019.
(5) Voedingscentrum.nl. (2019). Hoe zie ik aan het etiket wat er in een product zit? | Voedingscentrum. [online] Available at: https://www.voedingscentrum.nl/nl/thema/kopen-koken-bewaren/eten-kopen/etiketten-lezen/hoe-zie-ik-aan-het-etiket-wat-er-in-een-product-zit-.aspx [Accessed 20 Nov. 2019].
(6) Bundesministerium für Enährung und Landwirtschaft. Gentechnnik und Lebensmittel: Die wichtigsten Fakten Fragen und Antworten zum Einsatz von Gentechnik bei Lebensmitteln. Geraadpleegd op 19 november 2019.
(7,8,9,10, 11 & 12) Bundesministerium für Enährung und Landwirtschaft. Gentechnnik und Lebensmittel: Die wichtigsten Fakten Fragen und Antworten zum Einsatz von Gentechnik bei Lebensmitteln. Geraadpleegd op 19 november 2019.
(13) Voedingscentrum.nl. (2019). Hoe zie ik aan het etiket wat er in een product zit? | Voedingscentrum. [online] Available at: https://www.voedingscentrum.nl/nl/thema/kopen-koken-bewaren/eten-kopen/etiketten-lezen/hoe-zie-ik-aan-het-etiket-wat-er-in-een-product-zit-.aspx [Accessed 20 Nov. 2019].