Er is een rekentool om jouw gezondheidswinst te bepalen!
Wat als wij zouden kunnen berekenen hoeveel extra gezonde levensjaren een plantaardig dieet oplevert?
Wat als wij zouden kunnen bepalen hoeveel gezondheidswinst je zou kunnen behalen als je op je 20ste of je 60ste nog besluit plantaardig te gaan eten?
Sinds begin 2022 zijn dit geen ‘wat-als- scenario’s’ en onbeantwoorde vragen meer. Wetenschappers hebben rekentools opgezet om dit te bepalen.
Wij kunnen dus nu exact inschatten hoeveel levensjaren de switch naar een plantaardig dieet zou opleveren!
Hoe cool is dat?!
Voeding is cruciaal voor een goede gezondheid. Wereldwijd is een ongezond dieet een van de grootste risicofactoren voor ziekte en vroegtijdig overlijden.
Een ongezond dieet is wereldwijd geschat verantwoordelijk voor 11 miljoen doden en 255 miljoen zieke levensjaren. Ook al zijn de harde cijfers er, leert de ervaring dat het in praktijk toch lastig om zo een gezond dieet na te leven.
Wat is eigenlijk een gezond dieet?
Voor het eerst zijn onderzoekers erin geslaagd om een rekentool op te zetten om de winst in levensjaren te kwantificeren.
De tool laat zien hoeveel gezonde levensjaren jij kunt winnen als jij op je x-ste levensjaar gezonder gaat eten. De indicator daarvoor die zij hebben opgezet, heet de ‘sex and age specific live expectency’ (LE).
In het model wordt het westers dieet vergeleken met een optimaal dieet dat op basis van dosis-response relaties van consumptie geen extra gezondheidswinst oplevert bij het verhogen of verlagen van de intake van bepaalde voedingsmiddelen. Het optimale dieet wordt beschreven als het dieet met de grootste gezondheidswinst.
Het westers dieet is beschreven op basis van de consumptie cijfers van Amerika en Europa. Het is grofweg te beschrijven als veel rood (bewerkt) vlees, bewerkte granen, frisdrank en weinig groente en fruit. Daarnaast hebben de wetenschappers het ‘feasibility approach diet’ als compromis tussen het westers en het optimale dieet opgezet. Het is ook wel beschreven als het meest haalbare gezondere dieet voor de gemiddelde westerling. Het dieet dat dus tussen het westerse en het optimale dieet in ligt.
Hoe ziet dan in praktijk ieder dieet er uit?
| Westers dieet | 'Haalbaar gezond dieet' | Optimaal dieet |
Volkoren granen | 50 gram | 137,5 gram | 225 gram |
Groente | 250 gram | 325 gram | 400 gram |
Fruit | 200 gram | 300 gram | 400 gram |
Noten | 0 gram | 12,5 gram | 25 gram |
Peulvruchten | 0 gram | 100 gram | 200 gram |
Vis | 50 gram* | 125 gram* | 200 gram* |
Melk/zuivel | 300 gram | 250 gram | 200 gram |
Gegraffineerde granen | 150 gram | 100 gram | 50 gram |
Rood vlees | 100 gram | 50 gram | 0 gram |
Bewerkt vlees | 50 gram | 25 gram | 0 gram |
Wit vlees | 75 gram | 62,5 gram | 50 gram |
Frisdrank | 500 gram | 250 gram | 0 gram |
Toegevoegde plantaardige oliën | 25 gram | 25 gram | 25 gram |
*waarschijnlijk per week, echter wordt dit niet duidelijk aangegeven in het onderzoek
Wat opvalt is, dat vooral plantaardige producten veel meer mogen worden gegeten en dierlijke producten veel minder of helemaal niet (rood en bewerkt vlees).
De behaalde gezondheidswinst
Er zijn talloze gezondheidsvoordelen die samengaan met een gezonder dieet. Denk aan een lager risico op hart- en vaatziekte, kanker en diabetes mellitus type 2.
Zie onderstaande tabel voor de gewonnen levensjaren per dieet:
Van een westers dieet naar een ‘Haalbaar dieet’ | Van een westers dieet naar een optimaal dieet | |
Op je 20ste als man | 7,3 jaar | 13,0 jaar |
Op je 20ste als vrouw | 6,2 jaar | 10,7 jaar |
Op je 60ste als man | 4,8 jaar | 8,8 jaar |
Op je 60ste als vrouw | 4,5 jaar | 4,8 jaar |
N.B.: De gemiddelde levensverwachting voor vrouwen ligt hoger dan die voor mannen, waardoor op jongere leeftijd een groter verschil in aantal jaar gezondheidswinst wordt gevonden. Op oudere leeftijd wordt het verschil in levensverwachting minder groot en dus ook het geschatte aantal jaar levenswinst.
10,7 jaar langer leven door ‘gewoon’ een gezond dieet te volgen!
Enorm verschil, toch?
Met deze simpele switches in je dieet win je extra levensjaren
Als je kijkt naar de specifieke groepen voedingsmiddelen en gaat berekenen welke van deze de grootste gezondheidswinst met zich meebrengen, dan zie je dat de grootste gezondheidswinst wordt behaald door meer peulvruchten, volkoren granen en noten en minder rood vlees en bewerkt vlees te eten.
Als je dus de eerste stap wilt maken naar een gezonder dieet, dan is dit wat je vandaag al kunt doen:
2 x per week peulvruchten in plaats van een steak.
Hummus op je brood in plaats van boterhamworst.
Volkoren brood in plaats van wit brood kopen.
Handje noten als tussendoortje in plaats van een chocolade reep.
Fruit in je water in plaats van frisdrank
Vervang vlees door eiwitrijke noten zoals amandelen
Berekenen jouw gezondheidswinst
Met behulp van de rekentool kun je jouw gezondheidswinst uitrekenen. Dus: Hoeveel extra levensjaar vallen er voor jou te behalen als je nu switcht naar een optimaal dieet?
Ik heb het voor mijzelf uitgerekend.
Als ik nu op mijn 24ste start met het volgen van een optimaal dieet, dan heb ik per slot van rekening 10,3 levensjaren gewonnen.
Stel je voor, 10.3 jaar langer leven door alleen gezonder te eten? Wie wil dat niet?!
Zou ik het ‘haalbare gezonde dieet’ volgen, dan zou ik 5,9 jaar langer kunnen leven. Het loont zich dus om het optimale dieet te volgen! 10,3 versus 5,9 jaar vind ik een groot verschil. Stel ik had 10 jaar later begonnen met het gezond eten, dan zou ik volgens de tool ik nog maar 10,0 jaar langer kunnen leven door een optimaal dieet.
Ieder jaar telt dus!
Zelfs als ik op mijn 80ste besluit gezonder te gaan eten, dan kan ik met het optimaal dieet nog 3,5 jaar langer leven!
Door alleen al iedere dag 200 g in plaats 50 g peulvruchten te eten win ik al x jaren.
Stel, ik zou een standaard westers dieet (met frisdrank, weinig fruit en groente, …) blijven volgen, maar dan zonder rood en bewerkt vlees maar met 200 g in plaats van 0 g peulvruchten, dan zou ik alsnog een winst van 4,9 levensjaren kunnen behalen!
Al kleine veranderingen kunnen dus een grote impact hebben!
Minder gezondheidswinst door een plantaardig dieet?
Stel ik zou 100% plantaardig eten volgens het optimale dieet. Ik streep dus die 50 g eieren, 100 g vis, die 200 g zuivel en die 50 g wit vlees, hoeveel levensjaar zou ik dan winnen? Dan zou ik uitkomen op 9,4 jaar gezondheidswinst.
Waarom heb ik minder gezondheidswinst met een 100% plantaardig dieet dan een optimaal dieet?
Volgens mijn redenering heeft dat er mee te maken, dat je dan de omega-3 vetzuren uit vis, de extra eiwitten en het B12 uit wit vlees en eieren en het calcium, jodium en B2 uit zuivel mist. Je loopt dus het risico op enkele voedingsstof tekorten. Maar als je dus rekening houd met deze kritische voedingsstoffen door deze adequaat te suppleren, dan moet deze gezondheidswinst meer in de buurt of op dezelfde hoogte van het optimale dieet te komen liggen.
Bereken nu jouw gezondheidswinst via deze tool!
Doe dat ook vooral voor jouw zus, broer, moeder, vader, oma, opa, buurvrouw om voor hun inzichtelijk te maken wat een verandering in dieet kan opleveren.
De blog is gebaseerd op dit artikel:Fadnes LT, Økland JM, Haaland ØA, Johansson KA. Estimating impact of food choices on life expectancy: A modeling study. PLoS Med. 2022 Feb.