Deze blogpost is de aftrap voor de serie #nobullshitguide waarin ik met jou diep in de materie duik. Geen bullshit maar échte wetenschap die jou verder brengt.
Deze week:
Maagzuurbranden, daar hebben wij allemaal wel eens last van. Maar wat als het vaker optreed? Kan dat kwaad? En wat kan je er tegen doen? En hoe voorkom je het? Lees hier alles wat je over maagzuurbranden moet weten, vanuit perspectief van de dokter.
Nergens in ons lichaam wordt een dergelijk zuur milieu gecreëerd als in onze maag. De pepsines (eiwit-afbrekende enzymen) in het maagzuur kunnen onze eigen cellen beschadigen. Een intact maagslijmvlies beschermt ons daartegen, door de productie van een beschermend slijmlaagje met een hoge pH. Ook delen de maagzuurcellen zich veel sneller als andere lichaamscellen om de ‘zelf-beschadiging’ bij te houden. Maagzuur is ontzettend belangrijk voor het afbreken van eiwit en het doden van bacteriën.
Iedereen heeft weleens last van maagzuurbranden, in de geneeskunde omschreven als de gastro-oesofagale reflux. Symptomen zijn: een drukkend, brandend gevoel achter het borstbeen, met uitstraling tot achter de schouderbladen mogelijk. Hoesten en het gevoel van ‘een brok in de keel hebben’ zijn ook klachten die bij maagzuurbranden horen. Meestal treedt maagzuurbranden op na een stevige vettige en eiwitrijke maaltijd. Voor de vertering van eiwitten is namelijk maagzuur nodig. Hoe meer eiwit in de maag, hoe meer maagzuur geproduceerd moet worden. Vettige maaltijden blijven bovendien lang in de maag liggen, waardoor de zuurproductie op gang blijft. Zwangeren en mensen met overgewicht of diabetes zijn risicogroepen.
Hoe vaker je last krijgt van zure oprispingen hoe pijnlijker het wordt. Dit komt doordat het slijmvlies in de slokdarm, dat niet gewend is aan het zuur, aangetast wordt.
Een keer in de zoveel tijd maagzuurbranden hebben is heel normaal, maar wanneer het bijna iedere dag voorkomt kan het maagzuur de slijmhuid van de slokdarm aantasten en lokaal ontstekingen veroorzaken. Dit wordt dan een reflux-oesofagitis genoemd, wat met een endoscopie kan worden aangetoond.
De eerste keus behandeling bestaat dan uit het aanpassen van leefstijlfactoren en het voorschrijven van protonpompremmers, waaronder cimetidine en ranitidine vallen. De zuurbelasting voor de slokdarm moet radicaal worden onderdrukt, omdat een herhaaldelijke blootstelling aan zuur het slijmvlies van de slokdarm doet laten veranderen in het slijmvlies van de maag. Dit noemt men metaplasie. Het lichaam heeft daarbij goede bedoelingen, omdat het maagepitheel beter bestand is het tegen het zuur dan het slijmvlies van de slokdarm. Alleen deze verandering van weefseltype, die ook wel Barret’s slokdarm wordt genoemd, geeft een verhoogd risico op slokdarmkanker. Slokdarmkanker is een akelige vorm van kanker waarvoor alsnog een goede behandeling ontbreekt en de prognose matig is.
Kortom, maagzuurbranden moet niet worden onderschat. Bij herhaaldelijke episodes dient de huisarts worden bezocht.
Hoewel het langdurig onderdrukken van maagzuursecretie met omeprazol bij patiënten met reflux-ziekte goede resultaten toont, is het gebruik van protonremmers geen ideale behandeling en al helemaal geen levenslange oplossing.
Een onderdrukking van maagzuurproductie zorgt voor een verminderde productie van het enzym pepsine dat eiwit afbreekt, met als gevolg problemen met de vertering die zich uiten in buikpijn, opgeblazen gevoel, misselijk, obstipatie of diarree.
Daarnaast moet men erop bedacht zijn dat door de verminderde maagproductie men minder in staat is om potentiële ziekmakende micro-organismen te doden.
Daarom heb ik voor jou mijn beste tips bij maagzuurbranden op een rijtje gezet:
- koolzuurhoudende dranken vermijden (vooral bij het eten!)
- Tenminste 3 uur voor het slapen gaan niets meer eten
- reduceer consumptie van eiwit en vetrijke voedingsmiddelen, zoals vlees(waren)
- Verhogen het hoofdeinde van het bed om nachtelijke reflux tegen te gaan
- Vermijd werkzaamheden in een gebukte houding
- Al een paar kilo gewichtsvermindering bij overgewicht gerelateerde reflux-klachten werkt positief
- Eet kleinere maaltijden
- Vermijd vet, koffie, pepermunt, chocolade en alcohol, want deze verminderen de functie van de onderste slokdarmsfincter (bovenste afsluiting van de maag)
- Vermijd bij al een aangetoonde oesofagitis-reflux ziekte citrusfruit, tomaten en alcohol, want deze kunnen extra irritatie van slokdarm opwekken
- in een acuut geval: natriumbicarbonaat (heel goedkoop oud middeltje, verkrijgbaar in biowinkels) oplossen in water en opdrinken. Verwacht dat je er na moet boeren, dat is normaal.
*raadpleeg altijd je arts bij klachten alvorens zelf te dokteren
Viënne van Eijmeren – Geneeskundestudent en voedingsdeskundige
Bronnen:
Farmacotherapeutisch Compas
https://www.farmacotherapeutischkompas.nl/bladeren/preparaatteksten/o/omeprazol
Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde
https://www.farmacotherapeutischkompas.nl/bladeren/preparaatteksten/o/omeprazol