‘Help! Ik heb haaruitval!
Het lijkt erop dat ik dat heb sindsdien ik vegan ben gaan worden…’
Is dat toeval? Of kan dat echt?
Regelmatig krijg ik berichten toegestuurd met vragen over haaruitval en wat je er met je dieet aan kunt doen.
Oke, stop!
Haaruitval is niet gelijk aan haaruitval…
Laten we een kijkje nemen in de standaard voor haaruitval van het Nederlandse Huisartsgenootshap (NHG).
De medische naam voor haaruitval is alopecia.
Zo zijn er verschillende soorten alopecia:
alopecia androgenetica
alopecia areata
alopecia diffuse door telogeen effluvium
Oké, en wat houden deze in?
Alopecia androgenetica is de meest voorkomende vorm van haartuival waar vooral oudere mensen last van hebben. Rondom de menopauze is het voor de vrouwen het ergst. De voorste haargrens verschuift bij mannen langzaam naar achteren en er ontstaat een kale plek bij de kruin. Bij vrouwen wordt het haar over het algemeen dunner en blijft de voorste haargrens bestaan.
Hoe ontstaat deze vorm van haaruitval?
Iemand die overgevoelig is voor testosteron krijgt eerder te maken met deze vorm van haaruitval. Dit is voor een groot deel genetisch bepaald. Omdat de haarfollikels verdwijnen, komt het haar ook niet meer terug op de kale plekken.
Mensen die anabole steroïden gebruiken of een teveel aan testosteron hebben, hebben een verhoogd risico op het krijgen van deze vorm van haaruitval. Ook vrouwen met PCOS kunnen te maken krijgen met deze vorm van haaruitval.
Dit is voor een groot deel genetisch bepaald.
Wanneer je stopt met het gebruik van steroïden, hoeft dat niet te betekenen dat het haar terugkomt. De follikel (haarzakjes) die voor de groei van haar nodig zijn, zijn namelijk meestal al verdwenen.
En ja, het is bekend dat door het ingrijpen op het hormoonhuishouden vrouwen vaker last krijgen van haaruitval. Zo kan het gebruik van een hromoonspiraatlje ook voor haaruitval zorgen.
(1) De pil daarentegen zorgt niet voor haaruitval. (2)
Alopecia diffusa door telogeen effluvium
Het is niet precies duidelijk hoeveel mensen last hebben van deze vorm van haaruitval. Waarschijnlijk komt het regelmatig voor. Iedereen maakt wel eens een periode in zijn/haar leven door met wat meer haarverlies dan gewoonlijk. Het is een geleidelijke vorm van haaruitval, waar je pas na een aantal maanden ziet dat je haar dunner is geworden. Je verliest dan meer dan 120 haren per dag. Het komt niet voor dat je meer dan de helft van je totale hoofdhaar verliest gedurende een dergelijke episode. #geruststellend
Er is onvoldoende bewijs daarvoor dat een tekort aan bepaalde voedingsstoffen een rol speelt bij deze vorm van haaruitval.
Het probleem is dat de haarfollikels na de groeifase te snel in rustfase gaan, waarna ze het haar laten uitvallen. Deze vorm van haaruitval kan gedurende verschillende periodes in het leven voorkomen: na de bevalling, in periodes met veel stress, bij extreme vermagering, bij koorts, na een operatie, bij ijzergebrek, schildklierfunctiestoornissen of kanker.
Ook kunnen geneesmiddelen een oorzaak zijn voor deze vorm van haaruitval.(overleg met je arts) Er is onvoldoende bewijs daarvoor dat een tekort aan bepaalde voedingsstoffen een rol speelt bij deze vorm van haaruitval.
Alopecia areata
Dit is een zeldzame auto-immuunziekte die bij ongeveer 2% van de jongvolwassenen voorkomt waarbij haarfollikels door auto-immuunontstekingen eerder in rustfase gaan en haar eerder loslaat en uitvalt. Vaak zijn er ook nagelafwijkingen.
Tot slot is er alopecia diffusa. Dit is haaruitval door straling en/of chemische stofjes. Omdat de cellen in haarfollikels snel delen en vernieuwen zijn deze cellen snel aangedaan wanneer deze bloot worden gesteld aan giftige externe factoren. Deze vorm van haaruitval is bekend van het beeld van een kale kankerpatiënt.
Het is niet jouw taak om onderscheid te maken tussen de verschillende vormen.
Dit is de taak van jouw huisarts. Ben je ongerust over jouw haaruitval? Bezoek dan de huisarts en laat je adviseren.
Eerst moeten dus bovengenoemde oorzaken zijn uitgesloten mocht je doormiddel van voedingsstoffen iets willen doen voor je haar.
Afhankelijk van de inschatting van de arts, zal hij/ zij aanvullend onderzoek doen naar schildklierhormonen en/of geslachtshormonen.
Als deze parameters normaal blijken te zijn, dan is het voor de arts vaak een raadsel wat de oorzaak is van haaruitval.
magertjes bewijs daarvoor is dat bepaalde voedingsstoffen zouden kunnen helpen
Patiënten komen regelmatig met de vraag waarin ze hun voeding kunnen verbeteren om haaruivtal te lijf te gaan. Artsen zijn vaak niet deskundig genoeg om dan voedingsadviezen te geven. Daarbij komt nog het feit dat er magertjes bewijs daarvoor is dat bepaalde voedingsstoffen zouden kunnen helpen. Ik heb voor jou een review (3) over haaruitval en voedingsstoffen gelezen en wil je laten zien wat al dan niet bekend is.
IJzer
Het mechanisme achter hoe ijzer kan zorgen voor haaruitval is onbekend. We weten echter wel dat bloedarmoede door ijzertekort samenhangt met chronisch haaruitval. Wanneer er geen bloedarmoede aanwezig is en er is wel sprake van een (licht) ijzertekort dan blijkt ijzersuppletie niet zinvol te zijn tegen haaruitval.
IJzer is een van de potentieel kritische voedingsstoffen binnen het plantaardig dieet, omdat plantaardige voedingsmiddelen alleen het minder goede biologische beschikbare niet-heem ijzer bevatten. Vegans moeten daarom iets meer ijzer in hun voedingspatroon includeren om tot slot van rekening voldoende ijzer op te slaan.
Een ijzersupplement is niet nodig voor een veganist. Focus op ijzerrijke voedingsmiddelen zoals rode bieten, boerenkool, moerbeien of pompoenpitten en verbeter de biologische beschikbaarheid van het ijzer.
Zink
Het lijkt erop dat een lage zink-status samengaat met een verhoogd risico op haaruitval. Bewijs hiervoor is zwak.
Wanneer zink bij een tekort daarvan wordt gesuppleerd, is geobserveerd dat haaruitval is teruggegaan.
Zink is ook een potentieel kritische voedingsstof binnen een plantaardig dieet. Zink hoeft, net als ijzer niet te worden gesuppleerd wanneer er wordt gelet op goede bronnen en het verbeteren van de biologische beschikbaarheid daarvan. In de cursus Écht (w)eten wordt het thema zink en ijzer uitgebreid behandeld en laat ik je zien hoe je voldoende binnenkrijgt.
Vitamine B3
Er is sterk bewijs ervoor dat een lage vitamine B3-status een grote impact heeft op haaruitval. Wanneer je geen tekort hebt aan vitamine B3, dan is suppletie van dit vitamine tegen haaruitval zinloos. Hoewel dierlijke voedingsmiddelen zoals tonijn, lever en kip bovenaan het lijstje van de beste bronnen van vitamine B3 staan, kan een plantaardig dieet ook veel vitamine B3 bevatten: pinda’s, chipzaad, zonnebloempitten, champignons, bruine rijst, aardappel, doperwten of avocado zijn goede bronnen.
Meervoudig onverzadigde vetzuren (omega-3 en omega-6)
Een tekort aan omega-3 en omega-6 is niet alleen gelinkt aan haaruitval op het hoofd maar ook haaruitval van de wenkbrauwen.
Omega-3 in de vorm van EPA en DHA zijn kritische voedingsstoffen binnen een plantaardig dieet. Zorg voor een goed supplement met de juiste dosering. Wanneer je dit al slikt, dan heb je zeer waarschijnlijk geen tekort. Omega-6 is rijkelijk aanwezig in noten, zaden en pitten. Zorg dus voor je dagelijkse portie noten en zaden!
Selenium
Selenium is ook een van de kritische voedingsstof binnen het plantaardig dieet.
In tegenstelling tot de eerder genoemde voedingsstoffen kan juist een teveel aan dit mineraal ervoor zorgen dat je haaruitval krijgt.
Hoe je binnen een plantaardig dieet voldoende selenium, in niet toxische hoeveelheden binnen kunt krijgen, leg ik je uitgebreid uit in de les daarover in Écht (w)eten.
Ook de vetoplosbare vitamines A, D en E spelen een rol bij je haargezondheid. Vitamine D en A zijn potentieel kritische voedingsstoffen binnen een plantaardig dieet. Zorg ervoor dat je voldoende van deze binnenkrijgt. Ook hier ga ik in de cursus op in.
Biotine, ook wel vitamine H genoemd, kan ook van invloed zijn op haargroei. Echter, het bewijs daarvoor is erg zwak. Suppletie van biotine bij geen tekort, heeft geen effect. Een tekort aan biotine komt trouwens nauwelijks voor.
Eiwitten
Wat wel duidelijk is, is dat een tekort aan eiwitten zorgt voor haaruitval. Bij deze moet je weten dat een tekort aan eiwitten gelijkt staat aan een tekort aan calorieën. Zorg dus ervoor dat je voldoende en gevarieerd (noten, zaden, peulvruchten, volkoren granen) eet. Ook hier geldt: als je geen tekort hebt aan eiwit (komt niet meer voor in de Westerse wereld), is het zinloos om eiwitshakes te nemen.
Dus, nee. Jouw haaruitval heeft zeer waarschijnlijk niet direct iets te maken met het feit dat je de afgelopen tijd meer plantaardig bent gaan eten.
Haartuival kan verschillende oorzaken hebben, waarbij de oorzaak 'voedingsdeficient' als zeer onwaarschijnlijk wordt geacht. Het nemen van voedingssupplementen is bovendien niet aangeraden, tenzij er een aangetoond tekort is.
Bron: NHG richtlijn Alopecia. Geraadpleegd van: https://richtlijnen.nhg.org/behandelrichtlijnen/alopecia#volledige-tekst-literatuur op 4 november 2020.
(1) Paterson H, Clifton J, Miller D, Ashton J, Harrison-Woolrych M. Hair loss with use of the levonorgestrel intrauterine device. Contraception. 2007 Oct;76(4):306-9. doi: 10.1016/j.contraception.2007.06.015. Epub 2007 Aug 28. PMID: 17900442. (2) Hair loss and contraceptives. Br Med J. 1973 Jun 2;2(5865):499-500. PMID: 4736624; PMCID: PMC1589552.
(3) Guo EL, Katta R. Diet and hair loss: effects of nutrient deficiency and supplement use. Dermatol Pract Concept. 2017 Jan 31;7(1):1-10. doi: 10.5826/dpc.0701a01. PMID: 28243487; PMCID: PMC5315033.
Comments