Wat moet je nu bij de huisarts laten prikken als veganist zijnde?
Vaak krijg ik de vraag wat je nu het beste kunt laten checken als je voor bloedonderzoek naar de huisarts gaat.
Bloedonderzoek doen bij ‘patiënten’ zonder klachten is een huiverig thema onder huisartsen. Je zult merken dat de ene huisarts meer daartoe bereid is om eens zo veel in de tijd een bloedonderzoek uit te voeren dan de andere huisarts.
Wat betreft routineonderzoek bij de huisarts voor patiënten met een veganistisch dieet, bestaan geen richtlijnen.
Sommige artsen zullen het onzin vinden om bepaalde waardes te controleren (als deze toch gesuppleerd worden) en andere artsen zin het nut daarvan in.
Over het algemeen zijn de artsen meegaand als je hen vertelt dat je veganistisch eet en graag wilt weten of je bloedwaarden in orde zijn.
Uit ervaring is mijn advies om eens in de twee jaar als veganist een oriënterend routinebloedonderzoek uit te laten voeren.
Veel artsen zijn het hier met mij eens, maar er zijn ook artsen die dit complete onzin vinden. Wees je daar dus bewust van. Ik ben van mening dat het je goed recht is, om te weten hoe het met je gezondheid staat. Meten is immers weten. Ik had bijvoorbeeld eens een veel te hoge vitamine D-waarde,… Ik was hier nooit achtergekomen als ik niet naar de huisarts ben gestapt en heb gevraagd naar een bloedonderzoek. Vaak kun je op basis van een uitslag heel goed bijsturen.
Je kunt in theorie heel veel waardes laten prikken. Alleen is natuurlijk altijd de vraag wat je met een afwijkende waarde doet. Je kunt bijvoorbeeld ook zink laten bepalen. Naast het feit dat die bepaling duur is, moet je ook bedenken dat een zinktekort erg zeldzaam is en het daarom ook voor veganisten niet aan te raden is.
Je zou bijvoorbeeld ook nog leverwaarden kunnen laten prikken. Echter, die zou ik pas doen als er bepaalde onderliggende ziekten zijn, er een verhoogd risico is op een leverafwijking of wanneer er klachten zijn die kunnen wijzen op een leverprobleem. Een verhoogd ALAT, ASAT of gamma-GT kan veel betekenen en heeft absoluut niets met een veganistisch dieet te maken. Het kan verhoogd zijn bij onder andere infectie of alcoholisme.
Vitamine B12. Het meest obvious lijkt mij. Gelukkig zien wij een B12-tekort bij een veganist veel minder vaak, door goede informatievoorzieningen over de noodzaak van het gebruik van een supplement. Toch kan het bij darmproblemen (IBD), op voortschrijdende oudere leeftijd(pernicieuze anemie) of bij het gebruik van een te lage dosering een B12-tekort optreden ondanks suppletie. Er is dan een probleem met de opname. Niet te vergeten dat ook sommige medicatie een B12-tekort kunnen vergeten. Er is geen gouden standaard voor een B12-meting. Het voert hier te ver om diep op dit thema in te gaan, maar weet dat bij deze bepaling een grijs gebied bestaat, waarbij altijd nog naar een andere waarde moet worden gekeken om een B12-tekort meer of minder waarschijnlijk te classificeren.
Foliumzuur (vitamine B11 of B9). Een tekort van foliumzuur komt juist minder voor bij veganisten. Waarom dan wel prikken? Als er bloedarmoede is en het B12 is normaal, kan foliumzuur ook een oorzaak daarvan zijn. Zo kun je makkelijk daarin onderscheid maken.
Vitamine D3. Vitamine D3-tekort komt niet alleen voor bij veganisten, de gehele Nederlandse bevolking. Zie hiervoor mijn eerdere post. Heel handig om je uitgangswaarde te weten, want dan weet je met welke dosering D3 je jouw waarde zo snel mogelijk kunt optimaliseren.
IJzer. Hoewel veganisten niet per se minder ijzer binnenkrijgen, komt nog wel een ijzertekort wat vaker voor bij deze groep. Dit vooral bij veganisten die wat minder letten op hun ijzerintake en dan met name het verbeteren van de opname daarvan. Een ijzertekort is per se een ‘vegan kwaaltje’, maar is zelfs het meest voorkomende voedingsstoftekort ter wereld. Met name vrouwen in de vruchtbare levensfase hebben vaker een lage of te lage ijzerstatus, of er nu wel of niet veganistisch wordt gegeten.
Schildklierwaarden. Super belangrijk, maar wordt vaak vergeten. Bij veganisten kan de jodiuminname laag of te laag zijn, waardoor de schildklier daar op lange termijn onder kan komen te lijden. Bovendien hebben veganisten een lagere intake van selenium en selenium is net zoals jodium essentieel voor een goede schildklierfunctie.
Volledig bloedbeeld. Dit wordt vrijwel altijd meegenomen bij een routine bloedonderzoek. Hieruit kan de arts afleiden of er bloedarmoede is en welke vorm van bloedarmoede. Bovendien is het een zeer makkelijke screeningstool voor stollingsafwijkingen en bloedkanker.
Ik probeer zeker eens in de twee jaar mijn bloedwaarden te checken, ook al slik ik braaf mijn supplementen.
Zo is er een aantal jaar geleden een keer uitgekomen dat mijn ijzer iets te laag was en mijn vitamine D veel te hoog. (Dit laatste door eigen fout, onzorgvuldig omgaan met vitamine D3 druppels, denken dat hier het principe ‘hoe meer, hoe beter’ van toepassing is)
Hoe vaak ga jij naar de huisarts voor bloedonderzoek?
Staat deze open voor bloedonderzoek?