Om deze vraag te beantwoorden, moeten wij ons twee dingen afvragen:
Ten eerste: Bevatten biologische groente en fruit meer voedingsstoffen?
Ten tweede: Hoe gevaarlijk is nu het gebruik van pesticiden voor de mens?
Meer voedingsstoffen?
De vraag of de hogere prijs van veel biologische plantaardige voedingsmiddelen ook vanuit gezondheidsperspectief het waard is, kan (zoals zo vaak bij voedingswetenschap) niet simpelweg met ja of nee worden beantwoord.
Of biologische voedingsmiddelen aanzienlijk meer voedingsstoffen bevatten dan conventionele producten is een andere vraag, dan de kwestie of nu biologische voedingsmiddelen ook over het algemeen gezonder zijn.
Hoewel deze twee vragen op het eerste gezicht vergelijkbaar zijn, richten ze zich wel op twee verschillende vakgebieden.
Over het algemeen kan gezegd worden, dat er slechts kleine verschillen zijn tussen biologische en conventionele groente en fruit, wat betreft voedingsstoffen (vitamines en mineralen). (1) Zo kon bijvoorbeeld een systematische review van meer dan 150 studies over fruit, groenten en granen aantonen dat er geen grote verschillen zijn qua hoeveelheid voedingsstoffen tussen conventionele en biologische producten. (2)
Consumenten vinden echter vaak nog (ten onrechte) dat biologische groente en fruit voedzamer zijn. (3)
Met betrekking tot het gehalte van voedingsstoffen in groenten en fruit zijn de rijpheidsgraad, het ras, de bewaartijd, de bewaarcondities, de verwerking en bereiding doorslaggevender dan het feit of de groente of het fruit biologisch is of niet.(4)
Secundaire plantenstoffen
Het meest relevante verschil qua voedingswaarde zit in de secundaire plantenstoffen. In een meta-analyse was de hoeveelheid van veel van deze stoffen (afhankelijk van de soort secundaire plantenstof) in biologische producten tussen de 20 en 40% (in sommige gevallen zelfs meer dan 60%) groter dan in conventionele voedingsmiddelen. (5)
Een reden hiervoor zou kunnen zijn dat biologisch geproduceerde voedingsmiddelen minder sterk worden behandeld met pesticiden en zich dus beter moeten kunnen weren tegen roofdieren en andere omgevingsinvloeden.
Hiermee kan verklaard worden waarom biologische producten vaker meer secundaire plantenstoffen bevatten.
Een andere theorie is, dat het veelvoudig gebruik van stikstofhoudende meststoffen in de conventionele landbouw leidt tot snellere groei van de planten en dit ten koste gaat van de hoeveelheid secundaire plantenstoffen.(6).
Hiermee kan verklaard worden waarom biologische producten vaker meer secundaire plantenstoffen bevatten
Secundaire plantenstoffen hebben antikankerverwekkende, antimicrobiële, antioxidatieve, antitrombotische, immuunmodulerende en bloeddrukregulerende eigenschappen en zijn ook grotendeels de verklaring voor de positieve gezondheidseffecten van fruit, groenten en andere plantaardige voedingsmiddelen. (7)
Ook al is er nog steeds een gebrek aan studies met mensen, heeft men toch in in-vitro-onderzoeken kunnen aantonen, dat biologisch fruit een sterker kankerpreventief effect heeft, dan conventioneel fruit.
Extracten uit biologische aardbeien konden bijvoorbeeld sterker kankergroei remmen en onderdrukken dan dezelfde aardbeitextracten uit de conventionele landbouw. (8)
Tot op heden zijn er echter geen klinische onderzoeken bij mensen uitgevoerd en moeten deze effecten eerst worden bevestigd door toekomstige onderzoeken bij de mens. (9)
Het bestuderen van deze onderzoeksvraag is echter moeilijk, omdat mensen die meer biologische producten kopen, gemiddeld genomen ook gezondheidsbewuster zijn.
Ze eten over het algemeen gezonder, drinken minder alcohol, enz. Daarom is het moeilijk om het effect van de biologische kwaliteit van het voedsel los van de andere effecten te bestuderen. (10)
biologisch fruit heeft een sterker kankerpreventief effect
Pesticiden en zware metalen in groente en fruit
Als het gehalte aan secundaire plantenstoffen het enige relevante verschil zou zijn, dan zou je gewoon meer conventionele groenten en fruit kunnen eten. Dan zou je niet alleen een vergelijkbare hoeveelheid secundaire plantenstoffen binnenkrijgen, maar ook meer micronutriënten (vitamines en mineralen).
Waarschijnlijk belangrijker is het verschil in schadelijke stoffen die bij de aanbouw van biologische voeding minder tot helemaal niet van toe pas komen.
Ik heb het hier dan over het gebruik pesticiden en en zware metalen.
Conventioneel geproduceerde groenten en fruit zijn voor de mens de belangrijkste bronnen van pesticiden. (11)
Een studie toonde aan dat meer dan 90% van het biologisch geteelde voedsel geen restbestanddelen van bestrijdingsmiddelen heeft. Van het conventioneel geteeld voedsel is daarentegen slechts ongeveer 10% vrij van pesticiden.(12)
Meer dan 80% van de conventioneel geteelde groenten en fruit bevatte hoeveelheden van bestrijdingsmiddelen boven de richtwaarde van 0,01 mg / kg. Bij de biologische producten lag dit percentage bij geen 7%.(12)
Hoe schadelijk?
De vraag is, hoe schadelijk zijn nu deze bestrijdingsmiddelen voor de mens?
De langetermijneffecten van verschillende pesticiden zijn nog niet voldoende onderzocht(13), hoewel veel studies aantonen dat groenten en fruit behandeld zijn met een groot aantal pesticiden met de oproep dat gezondheidseffecten daarvan dringend moeten worden onderzocht. Er zijn natuurlijk maximale hoeveelheden voor ieder bestrijdingsmiddel vastgesteld.
Maar niemand weet welke gevaren de pesticide-cocktails, bestaande uit verschillende soorten bestrijdingsmiddelen, voor de gezondheid van mens heeft.(14)
Studies tonen aan, dat in de urine van kinderen en volwassenen, die voornamelijk conventionele voedingsmiddelen eten, veel verschillende pesticiden kunnen worden teruggevonden.(15) Na de overstap op biologische voeding kon men geen of zeer weinig bestrijdingsmiddelen nog vast te stellen.
In tegenstelling tot de impact op de mens, is de negatieve impact van pesticiden op het milieu veel duidelijker.
langetermijneffecten nog niet voldoende onderzocht
Landarbeiders komen in aanraking met grote hoeveelheden schadelijke stoffen, waarvan duidelijk is dat deze niet goed zijn voor de gezondheid.
Studies laten zien dat langdurig contact met pesticiden samengaat met een hoger voorkomen van bepaalde soorten kanker, Alzheimer, Parkinson, diabetes en andere ziekten.(16)
Hoe belangrijk, of met een duur woord 'klinisch relevant', het voor de gezondheid van de mens is om conventionele voedingsmiddelen te vermijden, is nog onduidelijk. Maar feit is, dat het voor het milieu en het welzijn van de mensen die werken in de landbouw wenselijk is om vaker voor de biologische variant te kiezen. (17,18)
In de volgende blogpost (volgende week) lees je welke voedingsmiddelen je qua hoeveelheid pesticiden beter biologisch kunt eten.
1) Mie, A., Andersen, H. R., Gunnarsson, S., Kahl, J., Kesse-Guyot, E., Rembiałkowska, E., ... & Grandjean, P. (2017). Human health implications of organic food and organic agriculture: a comprehensive review. Environmental Health, 16(1), 111.
2) Smith-Spangler, C., Brandeau, M. L., Hunter, G. E., Bavinger, J. C., Pearson, M., Eschbach, P. J., ... & Bravata, D. M. (2012). Are organic foods safer or healthier than conventional alternatives? A systematic review. Annals of internal medicine, 157(5), 348-366.
3) Smith-Spangler, C., Brandeau, M. L., Hunter, G. E., Bavinger, J. C., Pearson, M., Eschbach, P. J., ... & Bravata, D. M. (2012). Are organic foods safer or healthier than conventional alternatives? A systematic review. Annals of internal medicine, 157(5), 348-366.
4) Von Koerber, K., Männle, T., & Leitzmann, C. (2004). Vollwert-Ernährung: Konzeption einer zeitgemäßen und nachhaltigen Ernährung (Whole Foods Diet: Conception of a Contemporary and Sustainable Nutrition)(Stuttgart, Germany: Karl F. Haug Verlag).
5) Barański, M., Średnicka-Tober, D., Volakakis, N., Seal, C., Sanderson, R., Stewart, G. B., ... & Leifert, C. (2014). Higher antioxidant and lower cadmium concentrations and lower incidence of pesticide residues in organically grown crops: a systematic literature review and meta-analyses. British Journal of Nutrition, 112(5), 794-811.
6) Barański, M., Średnicka-Tober, D., Volakakis, N., Seal, C., Sanderson, R., Stewart, G. B., ... & Leifert, C. (2014). Higher antioxidant and lower cadmium concentrations and lower incidence of pesticide residues in organically grown crops: a systematic literature review and meta-analyses. British Journal of Nutrition, 112(5), 794-811.
7) Watzl, B., & Leitzmann, C. (2005). Bioaktive Substanzen in Lebensmitteln. Georg Thieme Verlag.
8) Olsson, M. E., Andersson, C. S., Oredsson, S., Berglund, R. H., & Gustavsson, K. E. (2006). Antioxidant levels and inhibition of cancer cell proliferation in vitro by extracts from organically and conventionally cultivated strawberries. Journal of Agricultural and Food Chemistry, 54(4), 1248-1255.
9) Huber, M., Rembiałkowska, E., Średnicka, D., Bügel, S., & Van De Vijver, L. P. L. (2011). Organic food and impact on human health: Assessing the status quo and prospects of research. NJAS-Wageningen Journal of Life Sciences, 58(3-4), 103-109.
10) Kesse-Guyot, E., Peneau, S., Mejean, C., de Edelenyi, F. S., Galan, P., Hercberg, S., & Lairon, D. (2013). Profiles of organic food consumers in a large sample of French adults: results from the Nutrinet-Sante cohort study. PloS one, 8(10), e76998.
11) Mie, A., Andersen, H. R., Gunnarsson, S., Kahl, J., Kesse-Guyot, E., Rembiałkowska, E., ... & Grandjean, P. (2017). Human health implications of organic food and organic agriculture: a comprehensive review. Environmental Health, 16(1), 111.
12) Sieler, V. (2007). Pestizidrückstände in konventionellem Obst und Gemüse 2003-2006 (Doctoral dissertation, uniwien).
13) Mostafalou, S., & Abdollahi, M. (2013). Pesticides and human chronic diseases: evidences, mechanisms, and perspectives. Toxicology and applied pharmacology, 268(2), 157-177.
14) Huber, M., Rembiałkowska, E., Średnicka, D., Bügel, S., & Van De Vijver, L. P. L. (2011). Organic food and impact on human health: Assessing the status quo and prospects of research. NJAS-Wageningen Journal of Life Sciences, 58(3-4), 103-109.
15) Hyland, C., Bradman, A., Gerona, R., Patton, S., Zakharevich, I., Gunier, R. B., & Klein, K. (2019). Organic diet intervention significantly reduces urinary pesticide levels in US children and adults. Environmental research, 171, 568-575.
Lu, C., Toepel, K., Irish, R., Fenske, R. A., Barr, D. B., & Bravo, R. (2006). Organic diets significantly lower children’s dietary exposure to organophosphorus pesticides. Environmental health perspectives, 114(2), 260-263.
16) Mostafalou, S., & Abdollahi, M. (2013). Pesticides and human chronic diseases: evidences, mechanisms, and perspectives. Toxicology and applied pharmacology, 268(2), 157-177.
17) Huber, M., Rembiałkowska, E., Średnicka, D., Bügel, S., & Van De Vijver, L. P. L. (2011). Organic food and impact on human health: Assessing the status quo and prospects of research. NJAS-Wageningen Journal of Life Sciences, 58(3-4), 103-109.
Comments